Οι αυτοκτονίες και το φαινόμενο Βέρτερ

     Τον τελευταίο καιρό ενημερωνόμαστε ολοένα και πιο συχνά για αυτοκτονίες οι οποίες αποδίδονται κυρίως στη δυσμενή οικονομική συγκυρία. Πώς επηρεάζεται μια κοινωνία από μία αυτοκτονία; Ποιος είναι ο αντίκτυπός της σ’ αυτή; Τι λέει η επιστήμη γι’ αυτό;

    Το 1774, δημοσιεύτηκε ένα βιβλίο με τίτλο ‘Die Leiden des jungen Werthers’ (H δυστυχία του νεαρού Βέρτερ) από τον J.W. Goethe. Το βιβλίο αυτό είχε καταρχάς ως αποτέλεσμα να γίνουν ‘της μόδας’ για τους νεαρούς άνδρες της εποχής τα κίτρινα παντελόνια και μπλε σακάκια. Δυστυχώς όμως είχε και μία δεύτερη, πιο σοβαρή συνέπεια, που ήταν η αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών. Ο ήρωας του βιβλίου, ο νεαρός Βέρτερ, αυτοκτονεί κατόπιν ερωτικής απογοήτευσης. Πολλοί ήταν οι νεαροί που ευρισκόμενοι στην ίδια κατάσταση τον μιμήθηκαν, αυτοκτονώντας ακόμη και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με συνέπεια το βιβλίο να απαγορευτεί σε πολλές χώρες. 

 Ο άνθρωπος είναι ένα άκρως μιμητικό όν. Έχει διαπιστωθεί (βλ. http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0007252#s3 αλλά και http://www.jstor.org/discover/10.2307/2094294?uid=3738128&uid=2&uid=4&sid=53273530154377 ) ότι μία ευρέως δημοσιευμένη αυτοκτονία είναι ικανή να αυξήσει τα ποσοστά αυτοκτονίας (Werther Effect).

       Η αυτοκτονία δεν αποτελεί φυσικά λύση, αποκτά όμως δυστυχώς με τον τρόπο αυτό χαρακτήρα ‘ντόμινο’ και ‘μολύνει’ ολόκληρα κοινωνικά δίκτυα.  

   

      Επιπλέον, όπως φαίνεται και στο τελευταίο από τα τρία διαγράμματα πιο κάτω, έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση και στα τροχαία ατυχήματα στις πρώτες μέρες μετά τη γνωστοποίηση μίας αυτοκτονίας. Ο αυτόχειρας επιλέγει να θέσει ένα τέλος στη ζωή του με αυτόν τον τρόπο για να αποφύγει το στιγματισμό.  

    Εξαιτίας όσων αναφέρθηκαν, πολλές χώρες έχουν θεσπίσει κανόνες σχετικά με τη αναφορά τέτοιων θεμάτων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στον Καναδά για παράδειγμα ζητείται να αποφεύγεται η γνωστοποίηση λεπτομερειών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμβουλεύει μεταξύ άλλων τη μη χρήση της λέξης ‘αυτοκτονία’ σε τίτλο είδησης, ενώ στη Νορβηγία απαγορεύεται κάθε είδους αναφορά σε αυτοκτονία ή απόπειρα αυτοκτονίας.

      Τέλος, παρατίθενται κάποια στατιστικά στοιχεία:

http://www.who.int/mental_health/prevention/suicide/suicideprevent/en/